Uczucia i emocje to pojęcia, które są bardzo często używane zamiennie. Nie są one jednak ze sobą tożsame.
W tym artykule wyjaśnimy krótko czym są uczucia i emocje oraz na czym polega różnica między nimi i jaki jest ich podział.
Dowiesz się:
-
Czym jest uczucie,
-
Czym jest emocja,
-
Jak radzić sobie z uczuciami i emocjami,
-
Praca z ciałem a uczucia i emocje.
Czym jest uczucie?
Uczucie jest stanem psychicznym człowieka, który wyraża jego ustosunkowanie do określonych zdarzeń, ludzi i różnych elementów rzeczywistości. Uczucia mają swoje odzwierciedlenie w procesach zachodzących w korze mózgowej. Stanowią one interpretację emocji i dzieli się je na „przyjemne” i „nieprzyjemne”. Warto dodać, że uczucia mogą się na siebie nakładać. Uczuciem jest np. uczucie miłości, które może wywoływać emocje takie jak np. radość.
PRZYJEMNE
- szczęścia
- uszczęśliwienia
- pogody
- …
- rozweselenia
- rozbawienia
- uciechy
- …
- docenienia
- pewności siebie
- śmiałości
- …
Czym jest emocja?
Emocja natomiast jest to złożony zespół zmian zachodzących w ciele i psychice obejmujący pobudzenie fizjologiczne, uczucia, procesy poznawcze, reakcje behawioralne na sytuację postrzeganą dla danej osoby jako ważną. Emocje są formą interakcji i wyrażają sposób doświadczania tej interakcji.
Procesy emocjonalne są ściśle związane z funkcjonowaniem układu limbicznego jako układu integrującego czynności struktur korowych (zwłaszcza kory czołowej) z procesami neuroendokrynnymi i czynnością autonomicznego układu nerwowego (AUN). Zaangażowany jest głównie pień mózgu i układ limbiczny, a ciało jest obszarem ekspresji emocji. W wielu źródłach naukowych podaje się listy emocji podstawowych czy uniwersalnych. Takimi emocjami są: strach, radość, wstręt, złość, smutek i zdziwienie. Warto w tym momencie wspomnieć o słynnych badaniach Ekmana, w których opisał on typy reagowania na emocje i mikroekspresje. Robert Plutchik wyróżnił natomiast osiem emocji podstawowych (pierwotnych i uniwersalnych): oczekiwanie, radość, lubienie, strach, zaskoczenie, smutek, wstręt, złość. Wg badacza ósemka wyżej wymienionych, zróżnicowanych jakościowo emocji to podstawowe afekty, które łączą się w nowe jakości. Połączył je w diady i tak np. z połączenia zaskoczenia i smutku powstaje rozczarowanie.
NIE-PRZYJEMNE
- agresja
- antypatia
- apatia
- …
- nieważny
- niezadowolony
- niezaspokojony
- …
- speszony
- spięty
- sponiewierany
- …
Jak radzić sobie z uczuciami i emocjami?
Uspołecznianie człowieka od samego urodzenia przez wiek wczesnodziecięcy, trening czystości, wiek dziecięcy, szkolny, młodzieńczy i dorosłości, prowadzi do stworzenia pewnych struktur i norm. Owe struktury i normy prowadzą z kolei do niewyrażania i nieokazywania uczuć i emocji albo przeciwnie – do tzw. „zalewania się” nimi. Zdarza się też, że nieadekwatny odbiór rzeczywistości otaczającego świata przejawia się pojawieniem trudnych i nieprzyjemnych uczuć i emocji. Jak dowodzi szereg badań nadmierne przeżywanie nieprzyjemnych emocji wpływa na zdrowie człowieka i wielokrotnie prowadzi do zaburzeń lub chorób psychosomatycznych. Począwszy od wrzodów żołądka, dwunastnicy, chorób skórnych, serca, krążenia i wielu innych.
Jedną z metod nauczenia się poradzić sobie z odczytywaniem i interpretacją uczuć i emocji może być np. trening uważności, który polega na skupieniu się na odczuciach płynących z ciała, skupieniu na oddechu, obserwacji siebie w relacjach oraz obserwacji własnych emocji. Dzięki niemu wzrasta wrażliwość na własne stany emocjonalne. Zaczynamy akceptować pojawiające się emocje, również te nieprzyjemne, przez co nie wzmacniamy tendencji do unikania ich. W efekcie jesteśmy dla siebie bardziej współczujący i wyrozumiali.
Praca z ciałem a uczucia i emocje
Z pomocą przychodzi także tzw. praca z ciałem, która uczy pozwalania na swobodny przepływ uczuć i emocji poprzez doświadczenia swojego ciała w różnych procesach. Praca z ciałem zwiększa świadomość i pozwala dotrzeć i uzdrowić to, co wyparte a co objawia się np. chorobami psychosomatycznymi. Warte uwagi są także techniki relaksacyjne i medytacja, które wg badań naukowych są naturalnym antidotum na nadmiar emocji.
Marshal Rosenberg twórca NVC (Porozumienie bez przemocy) powiedział, że uczucia dla człowieka są jak lampki kontrolne w samochodzie. Wystarczy zwracać na nie uwagę, bo pojawiają się po to, aby coś zakomunikować.
Dla przypomnienia tych lampek, poniżej znajduje się lista emocji, uczuć i stanów emocjonalnych. Warto mieć w nie i w to, co komunikują wgląd.